| Kejti |
| Admin |
|
| |
| Dołączył: 24 Lip 2008 |
| Posty: 74 |
Przeczytał: 0 tematów
Pomógł: 10 razy
Ostrzeżeń: 0/5
|
| Skąd: Zajezierze |
|
|
 |
|
 |
|
Zajezierze wieś w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie kozienickim, obecnie w gminie Sieciechów (największa w tej gminie). Miejscowość Zajezierze jest położona w dolinie środkowej Wisły na jej lewym brzegu, naprzeciw miasta Dęblin, od którego jest oddzielona dwoma mostami, drogowym i kolejowym. Z tego względu nazywana też Zajezierze koło Dęblina. Przez Zajezierze przebiega droga krajowa nr. 48 jak również szlak kolejowy Dęblin-Radom. Znajduje się tu stacja kolejowa, apteka, kościół parafialny, szkoła podstawowa, straż pożarna i klub sportowy. W centrum miejscowości Zajezierze położony jest budynek mieszczący Niepubliczny Ośrodek Zdrowia z gabinetem stomatologicznym, agencję pocztową, Gminne Centrum Informacji z punktem internetowym i biblioteką. W latach 1957-1975 miejscowość jako gromada należała administracyjnie do powiatu kozienickiego będącego częścią województwa kieleckiego. Natomiast w latach 1975-1998 miejscowość Zajezierze należała do powiatu kozienickiego usytułowanego w województwie radomskim.
W XI-XIII wieku znajdowało się tu grodzisko o bardzo ważnym znaczeniu strategicznym i handlowym.Sama wieś została założona w XV wieku przez zakon benedyktynów z Sieciechowa.Nazwa Zajezierza pochodzi od położenia wsi.Jedne źródła podają,że wieś leżała za jeziorem Czaplim(Sieciechów) inne zaś,że za jeziorem Leśna (dziś zarośla i pola uprawne o tej samej nazwie).W rzeczywistości oba źródła wydają się być prawdziwe,bo oba jeziora istniały (j.Czaple istnieje do dziś).Prawdopodobnie zależało to od punktu widzenia mieszkańców. Na przełomie XIX-XX w.Zajezierze było pod zaborem rosyjskim.W temacie militarnym istnieją ścisłe związki z twierdzą w Dęblinie.Ważnym okresem w dziejach Zajezierza jest powstanie i stacjonowanie 28 Pułku Artylerii Lekkiej.Na pewno niektórzy mieszkańcy Zajezierza pamiętają koszary a potem ruiny po koszarach stacjonującego we wsi wojska.Na dawnych murach tychże koszar,wybudowano obecny kościół parafialny.Do dziś obchodzimy święto 28 PAL.
Daty ułożone chronologicznie:
1885 r.- wybudowano linię kolejową Dęblin-Radom (kolej iwangrodzka)
1917 r.-wybudowano budynek stacji kolejowej, - początki XX w. powstanie pierwszej szkoły powszechnej w budynku mieszkalnym
(dawniej karczmie,której właścicielem był Rosjanin)
1920 r.(sierpień)- rozpoczął pracę jako pierwszy nauczyciel i kierownik szkoły Pan Jan Łakomczak
1927 r. -częściowa elektryfikacja wsi
1931 r. -rozpoczęcie budowy nowej szkoły(drewnianej)
1956 r.-rozpoczęcie budowy kościoła w Zajezierzu
1964 r. -budowa nowej szkoły (tysiąclatki) p [obecnie Podstawówka]
1989 r.- poświęcenie przy kościele pomnika ku czci poległych i zamordowanych żołnierzy 28 PAL
1990 r.-odsłonięcie pomnika ,który upamiętnia pobyt Marszałka J.Piłsudskiego w Zajezierzu w 1920 r.(pomnik znajduje się przy skrzyżowaniu dwóch głównych ulic Zajezierza.
W Zajezierzu zaczyna się zielony szlak turystyczny o długości 56,5 km.Biegnie od stacji PKP w Zajezierzu poprzez Opactwo-Sieciechów-Garbatkę Letnisko-Krępiec-Bogucin-Pionki-Suchą-Koszary-do Zwolenia
Zajezierze i jego najbliższe otoczenie swoje największe znaczenie odnotowało dopiero w XIX i XX wieku. Pierwszym, militarnym obiektem na terenie Zajezierza był wybudowany tu w 1847 roku pięcioboczny fort noszący imię jednego z książąt i generałów carskich Michaiła Gorczakowa. Został on wzniesiony zaledwie w dwa lata po ukończeniu budowy cytadeli dęblińskiej twierdzy. Jego głównym zadaniem była obrona od strony zachodniej mostu przez Wisłę prowadzącego wprost do fortecy. Niestety i ten obiekt obecnie nie istnieje. Na jego miejscu usytuowany jest teraz cmentarz zajezierskiej parafii. Pozostałe trzy forty iwangorodzkiej twierdzy położone na lewym brzegu Wisły, zbudowane zostały już po zmianie koncepcji obronnej tej fortecy, w latach 1879-1885. Choć nie były wznoszone w samym Zajezierzu, lecz na jego obrzeżach, warto chyba je wymienić :fort nr 5 we wsi Borek, fort we wsi Nagómik i nr 7 w wsi Głusiec (w okresie międzywojennym nazwane kolejno:nr 5 im. Kilińskiego, nr 6 im. Bema oraz nr 7 im. Sowińskiego). W następnej fazie rozbudowy iwangorodzkiej twierdzy, tj. w latach dziewięćdziesiątych, wybudowali Ros¬janie obszerne koszary na lewym brzegu Wisły właśnie we wsi Zajezierze. Koszary te, liczące ogółem ponad pięćdziesiąt solidnych parterowych budynków, rozmieszczone były w zasadzie w dwóch , odrębnych kompleksach, oddalonych od siebie w odległości około pięciu kilometrów. Pierwszy z nich, usytuowany w samym Zajezierzu, nosił w okresie II Rzeczy¬pospolitej nazwę "obozu Kościuszki". Mieściły się tu za czasów carskich sztab, administracja oraz budynki kwaterunkowe przeznaczone głównie dla żołnierzy piechoty i artylerii. W kompleksie drugim, nazywanym w okresie międzywojnia "obozem Traugutta" , a położonym w pobliżu wsi Głusiec, znajdowały się pomieszczenia dla służb pomocniczych oraz stajnie. Ponadto przy forcie im. Gorczakowa wzniesiono kilka budynków przeznaczonych na magazyny uzbrojenia i warsztaty puszkarsko- rusznikarskie. By wyczerpać ten temat do końca, należy wspomnieć również, iż w graniczącej z Zajezierzem wsi Kamelonka wzniesiono również budynki gospodarcze i kuźnie na potrzeby dęblińskiej twierdzy Iwangorod.
Rozmieszczenie carskich budynków koszarowych w Zajezierzu nie było przypadkowe.
Przebiegała przecież w pobliżu miejscowości linia kolejowa łącząca Dęblin z Radomiem. Pod koniec XIX wieku wybudowana została tu okazała rampa, dzięki której można było sprawnie załadować i wyładować zarówno ludzi i konie, jak też różnoraki sprzęt wojskowy. Nie należy też zapominać, że potężna twierdza Iwangorod, położona tuż nad Wisłą i Wieprzem kontrolowała nie tylko lądowe i kolejowe szlaki komunikacyjne na swym przedpolu, również nadzorowany był rozciągający się u jej stóp szlak wodny .W tym celu, w pobliżu Zajezierza - na przeciwległym brzegu od twierdzy – zaprojektowany został port rzeczny, wykorzystywany jeszcze przed pierwszą wojną światową do kotwiczenia środków pływających i wyładunku materiału wojennego.
W okresie walk toczonych jesienią 1914 roku, część carskiej załogi dęblińskiej fortecy obsadziła lewy brzeg Wisły na linii: Łoje - Sieciechów -Wola Klasztorna - Sławczyn - Oleksów - Gniewoszów - Regów. Wytrzymali oni uderzenie wojsk niemiecko-austriackich, a nawet umożliwili wprowadzenie do akcji nowych sił, które kontratakując zmusiły aus¬triacki korpus do odwrotu. Wobec jednak ogólnej zmiany sytuacji politycznej i wojskowej, rosyjska załoga ostatecznie opuściła twierdzę latem 1915 roku. 4 sierpnia tegoż roku do Dęblina wkroczyły wojska niemieckie, a za nimi i austria¬ckie. Kilka miesięcy później ustalona została linia rozdzielająca jednostki obu tych armii. Oddziały niemieckie rozlokowane zostały w cytadeli, zaś zajezierskie koszary i inne umocnienia forteczne na lewym brzegu Wisły zostały zajęte przez Austriaków (w 1917 roku żołnierze austriaccy zbudowali w Zajezierzu budynek stacyjny).
Bez wątpienia jednak, najsilniejsze tradycje Zajezierza związane są nie z wojskiem carskim czy austriackim, lecz polskim. A zaczęło się wszystko zupełnie nietypowo. Po ogłoszeniu bowiem przez Państwa Centralne "aktu 5 listopada" zapowiadającego utworzenie z ziem byłego zaboru rosyjskiego państwa polskiego i jego siły zbrojnej Polnische Wehrmacht, przeniesiono z rejonów frontowych na Wołyniu jednostki legionowe na teren byłego Królestwa Polskiego. DO Zajezierza skierowano pułk piechoty 3 brygady Legionów Polskich pod dowództwem ppłk. Mieczysława Norwid- Neugebauera. Po przybyciu na miejsce 29 listopada 1916 roku (początkowo do twierdzy) został ostatecznie zakwaterowany w zajezierskich koszarach. Mimo, że od stycznia 1917 roku znalazł się w strefie austriackiej, przeszedł na ewidencję i zaopatrzenie niemieckie. W 1917 roku w formacjach legionowych doszło do dramatycznych wypadków związanych z odmówieniem złożenia przysięgi na wierność cesarzowi niemieckiemu Wilhelmowi II. Kryzys przysięgowy dotyczył głównie l i 2 brygady. Oficerowie i żołnierze 6 pułku w Zajezierzu również nie chcieli złożyć przysięgi. W tej sytuacji doszło do otoczenia przez Niemców i rozbrojenia jednostki przebywającej wówczas w obozie pod Głuścem. 28 sierpnia pułk ten przetransportowano do Przemyśla, a następnie internowano.
W pierwszych latach po odzyskaniu niepodległości, na terenie koszar w Zajezierzu utworzono kilka jednostek Wojska Polskiego. Powstał tu między innymi II dywizjon Pułku Artylerii Polowej, który następnie w październiku 1919 roku został wysłany do Białej Podlaskiej. Również w Zajezierzu organizowały się pododdziały artylerii ciężkiej. Od 20 czerwca do połowy października 1919 roku formował się I dywizjon Pułku Artylerii Ciężkiej. Został on tu wyposażony we francuskie armaty kalibru 105 i 155 mm. Ponadto na terenie zajezierskich koszar utworzono baterie II dywizjonu 3 PAC
W czasie wojny z Rosją sowiecką, gdy przygotowywane było decydujące uderzenie znad Wieprza, skoncentrowano w okoli¬cach Dęblina znaczne siły wojsk polskich. Naczelny wódz Józef Piłsudski niektóre jednostki wizytował osobiście. Z tej okazji przebywał w Dęblinie, Baranowie, Firleju, Gołębiu i Zajezierzu. Na pamiątkę pobytu marszałka w zajezierskich ko¬szarach, mieszkańcy wsi w 1990 roku ufundowali skromny pomnik wzniesiony w centralnym punkcie miejscowości.
Po wojnie, gdy w sierpniu 1921 roku do dęblińskiej twierdzy przybył 15 Pułk Piechoty "Wilków", do 1922 roku w Zajezierzu kwaterował jego pierwszy batalion. Ponadto na wiosnę tego samego roku na pobyt stały do Zajezierza przybył 28 Pułk Artylerii Polowej (od 1931 roku - 28 Pułk Artylerii Lekkiej). Jednostka ta wraz z 15PP „ Wilków ” wchodziła w skład 28 Dywizji Piechoty w Warszawie.
Warunki, w jakich przyszło pełnić początkowo służbę w 28 PAL-u były trudne, jednak z czasem - wobec szczególnej zaradności kolejnych dowódców, tj. płka Kazimierza Rómmla i płka Adama Eplera - sytuacja powoli zaczęła zmieniać się na lepsze. Szczególnie warunki poprawiły się po 1929 roku, gdy zajezierskie koszary i mieszkania kadry zawodowej zyskały wyższy standard. Obok zaplecza kwaterunkowego, znacznej poprawie uległy i inne dziedziny: techniczne, gospodarcze i kulturalne. Co ważne, wyremontowano wówczas wszystkie drogi prowadzące do obiektów wojskowych.
W Zajezierzu oprócz wojsk lądowych uwidocznił się również akcent lotniczy. Na polach bowiem dawnych ćwiczeń żołnierzy rosyjskich , położonych pomiędzy obozami w Głuścu i Zajezierzu, począwszy od 1934 roku zaczęło funkcjonować pomocnicze lotnisko przeznaczone podobnie jak Ułęż i Borowina, na potrzeby Centrum Wyszkolenia Oficerów Lot¬nictwa w Dęblinie.
Gdy w sierpniu 1944 roku jednostki 1 Armii Wojska Polskiego próbowały na podręcznych środkach przeprawowych dokonać forsowania Wisły i zdobyć przyczółki, w czasie walk na jej lewym brzegu poległ obsługujący radiostację kapral z I Dywizji Piechoty im. T. Kościuszki Michał Okurzały. Na pamiątkę tego wydarzenia za wsią przy drodze usypana została symboliczna mogiła- kurhan.
Miłego czytania Pozdrawiam |
|
