www.zajezierze.fora.pl

Wszystko o Zajezierzu

Forum www.zajezierze.fora.pl Strona Główna -> Przeszłość Zajezierza -> Garnizon Dęblin
Napisz nowy temat  Odpowiedz do tematu Zobacz poprzedni temat :: Zobacz następny temat 
Garnizon Dęblin
PostWysłany: Nie 20:17, 15 Lis 2009
qwitek
Zastepca Admina

 
Dołączył: 10 Sie 2009
Posty: 68
Przeczytał: 1 temat

Pomógł: 15 razy
Ostrzeżeń: 0/5
Skąd: Łódź





.


Zajezierze było częścią umocnień twierdzy dęblińskiej. W 1890 zapadła decyzja o przebudowie umocnień Dęblina, zwanego ówcześnie Iwangorodem. Na skutek pojawiających się opinii o małej przydatności twierdzy w przyszłych działaniach wojennych, prace modernizacyjne ograniczyły się do wzmocnienia betonem kazamat, kojców i potern w trzech fortach położonych na lewym brzegu Wisły. Pod koniec XIX w. w twierdzy rozbudowano też magazyny artyleryjskie, wzniesiono i zorganizowano warsztaty rusznikarskie oraz prochownię.

W tym czasie na obszarze między fortem Gorczakowa a fortem Wannowskiego, we wsi Zajezierze, wzniesiono koszary przystosowane do stacjonowania piechoty oraz artylerii. Koszary te stanowiły główne zaplecze placu broni twierdzy dęblińskiej na lewym brzegu Wisły. Koszary składały się z dwóch obozów: obozu Kościuszki i obozu Traugutta, nazwanych tak w okresie niepodległości.

Okres międzywojenny:
Po zakończeniu I wojny światowej twierdza dęblińska oraz jej urządzenia przeszły we władanie Wojska Polskiego. Większość obiektów twierdzy była zniszczona przez ewakuujących się w 1915 roku Rosjan. Pomieszczenia niektórych fortów służyły po części za mieszkania osobom prywatnym, po części forty rozbierane były na materiał budowlany, a większość pozbawiona opieki po prostu niszczała. W latach 1922-33 przeprowadzono w twierdzy pewne prace konserwatorskie i remontowe, finansowane przez Ministerstwo Spraw Wojskowych.
W dniach 19-21 sierpnia 1921 z Mołodecza przybył do Dęblina na pobyt stały 15.pułk piechoty "Wilków" wchodzący wraz z72.pp z Radomia, 36.pp z Warszawy i 28.pal-em z Zajezierza w skład 28.Dywizji Piechoty. Pułkiem w tym czasie dowodził major Eugeniusz Dojan-Surówka.
Pułk został rozkwaterowany następująco:
Dowództwo pułku, komenda garnizonu, kasyno oficerskie i mieszkania kadry - na zewnątrz cytadeli
Kwatermistrzostwo - wewnątrz cytadeli w budynku dawnego magazynu zbożowego
I batalion - w koszarach w Zajezierzu. W 1922 batalion ten przeniesiono do Dęblina na Balonnę, a w 1933 do nowych koszar w cytadeli
II i III bataliony w koszarach w cytadeli
Pułk stacjonował w twierdzy dęblińskiej do chwili mobilizacji w dniu 26 VIII 1939, kiedy to odjechał transportem kolejowym na wyznaczone pozycje w rejonie Wielunia.
Trzeba tu wspomnieć, że z inicjatywy oficerów i żołnierzy 15.pp wybudowano na terenie twierdzy Dęblin pomnik ku czci poległych żołnierzy pułku w czasie wojny 1920.


[link widoczny dla zalogowanych]


W czasie uroczystości poświęcenia kamienia węgielnego pod ten pomnik obecni byli w twierdzy między innymi Prezydent Rzeczypospolitej Stanisław Wojciechowski, minister spraw wewnętrznych Stanisław Kiernik, dowódca garnizonu Dęblin generał brygady Bolesław Frej. Uroczystość odbyła się 16 IX 1923, a odsłonięcie pomnika nastąpiło w rok później.
Po przeniesieniu I batalionu 15.pp z koszar w Zajezierzu do Cytadeli, do koszar tych przybył w 1922 z Radomia 28.pułk artylerii lekkiej, dowodzony wówczas przez płk Konstantego Adamowskiego, a następnie przez wiele lat przez płk Włodzimierz Rómmla.
Pułk zajął na swoje potrzeby obydwa obozy wojskowe: Kościuszki w Zajezierzu i Traugutta pod wsią Głusiec. Dysponował też obiektami znajdującymi się na terenie dawnego fortu Gorczakowa, gdzie ulokowano m.in. warsztaty rusznikarskie i puszkarskie oraz magazyny mobilizacyjne.
W obozie Kościuszki rozlokowano dowództwo pułku, I dywizjon armat 75 mm, kasyna oficerskie i podoficerskie, kaplicę oraz sklepy i zakłady usługowe dla kadry i żołnierzy. W obozie Traugutta stacjonowały II dywizjon armat 75 mm III dywizjon haubic 100 mm. Kadra zawodowa zamieszkiwała w murowanych lub drewnianych budynkach rozlokowanych w obu obozach. Tuż przed wybuchem wojny oddano do użytku dwa dwupiętrowe bloki mieszkalne (istniejące do dziś) dla kadry: jeden przy stacji kolejowej w Zajezierzu, drugi na terenie fortu Gorczakowa, w pobliżu mostu drogowego na Wiśle.

W 1920 w Dęblinie bazowała przez pewien czas Francuska Szkoła Pilotów. W 1927 przeniesiono tu Oficerską Szkołę Lotnictwa, działającą od 1929 jako Szkoła Podchorążych Lotnictwa /Szkoła Orląt/. Weszła ona w skład Centrum Wyszkolenia Lotnictwa Nr 1 z siedzibą w Dęblinie.
Dla potrzeb Centrum, w tym przede wszystkim dla szkoły, zbudowane zostało lotnisko wraz z całym niezbędnym zapleczem technicznym, zlokalizowane na terenach, gdzie niegdyś wznosił się fort nr 3 (obecnie jest tam osiedle mieszkaniowe). W roku 1934 wybudowano lotniska pomocnicze w Gołębiu i w Zajezierzu (po wojnie zlikwidowane, a urodzajna ziemia wywieziona w latach 50-tych na lotniska w Nowym Mieście nad Pilicą i Białej Podlasce), a w 1937 w Ułężu i Podlodowie (to ostatnie to jedno z lotnisk zapasowych w czasach Układu warszawskiego).
Wspomnieć tu też trzeba o istniejących od carskich czasów ogromnych magazynach wojskowych w Stawach, gdzie składowany był rezerwowy materiał wojenny. W okresie międzywojennym był to jeden z głównych magazynów mobilizacyjnych w centralnej Polsce.

W sumie, w okresie międzywojennym garnizon Dębliński mieszczący się na terenie byłej twierdzy składał się z następujących oddziałów wojskowych:
15.pp "Wilków" w Dęblinie
28.pal w Zajezierzu
Centrum Wyszkolenia Lotnictwa Nr 1 w Dęblinie
Magazyny wojskowe w Stawach
Komendantem garnizonu przez kilka pierwszych lat niepodległości był gen. Bryg Bolesław Frej, a od 1927 stanowisko to zajmowali kolejni dowódcy Centrum wyszkolenia Lotnictwa.

Rdzeniem koszar był obóz Kościuszki w Zajezierzu. Usytuowano tu budynki dowództwa, kasyno oficerskie i podoficerskie, kaplicę oraz sklepy i zakłady usługowe dla kadry i żołnierzy. Znajdowała się tu administracja, izby żołnierskie, stajnie, kuźnie, ujeżdżalnia, izba chorych, kuchnia itp. Obóz Kościuszki był miejscem stacjonowania I dywizjonu armat 75 mm. W drugim obozie, obozie Traugutta, zlokalizowanym obok wsi Głusiec, znajdowały się magazyny oraz budynki mieszkalne dla kadry. Stacjonował w nim II dywizjon armat 75 mm oraz III dywizjon haubic 100 mm. Koszary wybudowano w pobliżu linii kolejowej Dęblin – Radom; powstała tam stacja kolejowa Zajezierze, a na jej terenie zbudowano rampę kolejową, umożliwiającą wyładunek i załadunek ludzi i sprzętu.

Tuż przed wybuchem wojny oddano do użytku dwa dwupiętrowe bloki mieszkalne dla kadry: jeden przy stacji kolejowej w Zajezierzu, drugi na terenie fortu Gorczakowa, w pobliżu mostu drogowego na Wiśle. Oba budynki istnieją do dziś.

Obecnie koszary zajezierskie już nie istnieją, zniszczone i rozebrane po ostatniej wojnie. Jeden z budynków dawnych koszar zaadaptowany jest na kościół parafialny, drugi na ośrodek zdrowia.
Szkoła Podstawowa i boisko szkolne zajmuje teraz dawny plac alarmowy, teren dawnej kuchni wojskowej zajmuje skup i przetwórnia owoców, w miejscu izb żołnierskich i stajni zbudowana została zamrażarnia owoców. Poniżej na szkicu sytuacyjnym widać rozmieszczenie pozostałych obiektów:

[link widoczny dla zalogowanych] kliknij by powiększyć

Aktualnie ocalały i zostały wykorzystane na ośrodek zdrowia pozostałości po mieszkaniach oficerskich, kościół stoi na fundamentach i części ścian po mieszkaniu dowódcy i jego zastępcach, blok mieszkalny tzw.szary w całości służy mieszkańcom, podobnie jak blok na Garczakowie.

[link widoczny dla zalogowanych] [link widoczny dla zalogowanych] [link widoczny dla zalogowanych] [link widoczny dla zalogowanych] [link widoczny dla zalogowanych] [link widoczny dla zalogowanych]




.


Post został pochwalony 1 raz

Ostatnio zmieniony przez qwitek dnia Pią 18:18, 03 Kwi 2020, w całości zmieniany 16 razy
Zobacz profil autora
PostWysłany: Śro 21:20, 09 Cze 2010
TicTac
Zastepca Admina

 
Dołączył: 22 Wrz 2008
Posty: 108
Przeczytał: 0 tematów

Pomógł: 14 razy
Ostrzeżeń: 0/5
Skąd: Lublin





Cytat z książki 28 Pułk Artylerii Lekkiej -Zajerzierze(1922-1939) autorstwa Stanisława M.Przybyszewskiego:
.."koszary zajezierskie były obszerne i przystosowane do zakwaterowania oddziałów artylerii, budynki koszarowe zbudowane były bardzo solidnie i odznaczały się charakterystycznym białym tynkiem i poziomymi boniowaniami w narożach. Zespół koszarowy w Zajezierzu składał się z dwóch obozów: obozu Kościuszki w rejonie stacji kolejowej i obozu Traugutta w Głuścu....."

[link widoczny dla zalogowanych]

Napis nad wjazdem do koszar:
"II i III Dywizjon 28 Pułku Artylerji Lekkiej"

Zdjęcie zrobione przez Niemców we wrześniu lub paździeniku 1939r w Głuścu. Widoczne budynki 8 i 7 baterii. Z lewej strony bramy znajdowała się wartownia /na zdjęciu przysłonięta drzewami/. Z prawej strony znajdowała się kuchnia Obozu Traugutta- za ogrodzeniem widoczne są najprawdopodobniej inspekty warzywniaka przykryte oknami ze szkalnymi szybami.

W porównaniu do aktualnej w tamtym okresie mapy / 1937r./, moim zdaniem, wyglądałoby to tak:

[link widoczny dla zalogowanych]

[link widoczny dla zalogowanych]

A co się dotyczy występujących wówczas na elewacjach budynków koszarowych 28 Pal-u tzw. "boniowań" to wydaje się słusznym stwierdzenie, że poziome boniowania na narożnikach budynków występowały w obozie Kościuszki / tym obok stacji kolejowej/ natomiast w obozie Traugutta, w Głuścu, na elewacjach budynków występowały "boniowania" pionowe co widać na wielu zdjęciach zamieszczonych na tym forum oraz w książce S.M. Przybyszewskiego.

Inne szczegóły widoczne na wyżej zamieszczonym zdjęciu np. drewniana ławka przy ścianie budynku występuję również na jednym ze zdjęć w książce S.M. Przybyszewskiego-na str. 68 . Na tamtym zdjęciu, na tej samej ławce, siedzą podoficerowie 28 Pal-u: Markiewicz, Munje, Grzybowski, Skrzypiec i Marzec. Widać tam również otwarte okna budynku koszarowego, fragment ceglanego ogrodzenia jak również część drzew rosnących przy wejściu / furtce/.
St. ogn. Markiewicz Ludwik był instruktorem w 8 baterii, której budynek koszarowy jest na pierwszym planie zdjęcia. Ogn. Grzybowski Zygfryd służył w 7 baterii jako zaprzęgowy. Po ogłoszeniu mobilizacji wyjechał wraz z 7 baterią pod Wieluń i brał udział w kampanii wrześniowej. Fragment budynku 7 baterii jest również widoczny na zdjęciu.
7 i 8 bateria a także 9 wchodziły w skład III Dywizjonu 28 Pal, na którego wyposażeniu były 100mm haubice wz. 1914/1919.
II Dywizjon był dywizjonem 75mm armat polowych wz. 1897 Schneidera.
Wracając do zdjęć na 68 stronie książki S.M. Przybyszewskiego jest tam zdjęcie zatytuowane "Przegląd armat na placu koszarowym". Na tym zdjęciu na pierwszym planie jest jednak haubica 100mm a armata 75mm znajduje się na drugim planie. Jest to więc przegląd sprzętu III i II Dywizjonu 28 Pal z obozu w Głuściu.
Gdzie to zdjęcie było zrobione?
Wydaje się , że po prawej stronie od bramy wjazdowej- tam znajdował się, wg. rozrysowanego na okładce książki Przybyszewskiego planu obozu Traugutta tzw. plac alarmowy. Właściwe rozmieszczenie i ilość obiektów koszarowych proponuję jednak przyjąć wg. geodezyjnej mapy z roku 1937.

Szczegóły ze zdjęcia:
[link widoczny dla zalogowanych]

[link widoczny dla zalogowanych]

[link widoczny dla zalogowanych]

Z ostatniego powiększenia wynika, że na terenie koszar rosły kasztanowce. Na zdjęciu charakterystyczne liście i owoce. Kszatnowiec owocuje na przełomie września i października.

Ostatnio ukazało się b. intyeresujące zdjęcie z okresu I wojny światowej-zdjęcie lotnicze obozu wojskowego w Głuścu k. Zajezierza:

[link widoczny dla zalogowanych]

dla porównania stan /prawie/ obecny:
[link widoczny dla zalogowanych]

Na zdjęciu widoczny jest rząd baraków / 5 szt./ co potwierdza ich ilość ukazaną na mapie z 1937r. / na rys. w książce S.M.Przybyszewskiego baraków jest 4 szt. ?/

[link widoczny dla zalogowanych]

Co jeszcze widoczne jest na zdjęciach:

-ścieżka odchodząca od grupy baraków w górę zdjęcia prowadzi najprawdopodobniej do strzelnicy / której zarys jest widoczny jako obszar pomiędzy 3 wałami ziemnymi na górze zdjęcia:

[link widoczny dla zalogowanych]

Na stronie 65 książki Przybyszewskiego jest zdjęcie pt. "Żołnierze 28. PAL na strzelnicy pod Głuścem" . Myślę, że chodzi o ten sam obiekt.

-budynek kuchni, brama wraz z ogrodzeniem, rząd kasztanowców oraz warzywnik przy bramie. O ile rząd budynków koszarowych / 3 szt z dachami krytymi papą - kolor czarny a dwa -pokrycie?/ były już wówczas najprawdopodobniej murowane to inne obiekty na działce z prawej to najprawodopodobniej budynki drewaniane / stajnie oraz kuchnia/.
Szczegółowy opis koszar obozu Traugutta znajduje się na str. 40 książki S.M. Przybyszewskiego.


Post został pochwalony 1 raz

Ostatnio zmieniony przez TicTac dnia Nie 9:00, 27 Cze 2010, w całości zmieniany 16 razy
Zobacz profil autora
Garnizon Dęblin
Forum www.zajezierze.fora.pl Strona Główna -> Przeszłość Zajezierza
Nie możesz pisać nowych tematów
Nie możesz odpowiadać w tematach
Nie możesz zmieniać swoich postów
Nie możesz usuwać swoich postów
Nie możesz głosować w ankietach
Wszystkie czasy w strefie CET (Europa)  
Strona 1 z 1  

  
  
 Napisz nowy temat  Odpowiedz do tematu  


fora.pl - załóż własne forum dyskusyjne za darmo
Powered by phpBB © 2001-2003 phpBB Group
Theme created by Vjacheslav Trushkin
Regulamin